Ode aan Randy Newman

Maandag 12 maart treedt Randy Newman op in Theater Carré, Amsterdam. Ik heb Randy geprobeerd te bellen, maar zijn management bleef me vertellen dat ‘Meneer Newman’ geen interviews doet. ‘Meneer Newman’. Come on son. Dan niet. Dan geef ik gewoon wel mijn top tien beste Newman-songs aller tijden. Begin onderaan. Dat is spannender. Er komt geen animatiefilm in voor, beloofd.

1)      ‘Let Me Go.’ Ja, dit is misschien een verrassing. Een relatief onbekend nummer. Te vinden op de boxset Guilty en op de soundtrack van een of andere snertfilm (niet geanimeerd). Over liefde, die natuurlijk kapot gaat, en de lijdensweg van wederopstanding. ‘Don’t pick me up when you see me fall. I’ve been waiting so long to fall.’ Meesterlijk. Mees.ter.lijk.

2)      ‘Louisiana 1927’ (Good Old Boys). Over de watersnoodramp die New Orleans trof in 1927. ‘They’re trying to wash us away.’ Staat te boek als een van Newmans beste nummers en kwam terecht in de Guardian-top 100 beste nummers van de twintigste eeuw. Newman op zijn best. Heimwee naar een plek waar ik nog nooit ben geweest. ‘Six feet of water in the streets of Evangeline.’

3)      ‘Living Without You’ (Randy Newman). Van zijn debuutalbum niet te vergeten. Onvoorstelbaar. Een van de mooiste nummers over de pathetiek en de kleur van liefdesverdriet. Voor de zekerheid: die is zwart. It’s so hard, it’s soooo hard, baby it’s sooooo hard, living without you.’ Er waren tijden dat dit het eerste nummer was van de dag, en dan vijf keer achter elkaar. Goede tijden waren dat.

4)      ‘Guilty’ (Good Old Boys). Over een man die zich bezat om alles tegen zijn liefde te zeggen wat hij in het nuchtere / ontnuchterende licht van de dag niet durft. De grens tussen zelfverheerlijking en zelfhaat, bij Newman slingerend als Congolese rivier, is nergens zo mooi als in dit nummer. ‘Yes baby, I’ve been drinking. And I shouldn’t come by, I know.’ Nee wacht. ‘You know, you know how it is with me baby, you know I just can’t stand myself. It takes a whole lot of medicine, for me to pretend that I’m somebody else.’ Dankuwel.

5)      ‘In Germany Before The War’ (Little Criminals). Geïnspireerd op Fritz Lang’s film ‘M’, waarin een kindermoordenaartje voorkomt. Een lied over perversiteit en liefde, niet helder wanneer de over gaat een in de ander. Wat ik eerder zei klopte niet: dit is Newman op zijn best. Iedere avond gaat de hoofdpersoon de Rijn over, om aan de oever te gaan zitten, kijkend. Bloedstollend. ‘A little girl has lost her way. With hair of gold and eyes of grey, reflected in his glasses as he watches her.’ is metrisch gezien de beste zin ooit gezongen. Dit is een feit. Tevens het lievelingslied van Hans van Mierlo, die bij het nummer niet dacht aan de moordenaar maar aan Metcalfe’s boek 1933. Ook gezongen op zijn begrafenis, door zijn dochter. Soms mag er gehuild worden, mensen.

6)      ‘I Think He’s Hidin’ (Randy Newman). Het verlangen van de eerlijke zondaar naar God. Beste lied over God ooit. Wederom: fact. Over de dag dat Hij terugkeert naar Aarde, en alles zal herstellen. Wacht maar, als hij terugkomt zullen jullie berouw tonen, jullie allemaal. Als Hij terugkomt met zijn vuur (zanger begint te zwalken, zingt zo laid back dat hij zelf beschonken lijkt), Hij is zo groot, we weten dat Hij meekijkt. Waar is Hij toch al die tijd? Hij moet er zijn, ergens, hoop en verdriet vervlochten in die ene figuur: Big Boy. ‘Come on, Big Boy, come and saaaave us. Come and look at what we done, with what you gave us. Now I’ve heard it said, that our Big Boy’s dead. But I think He’s hiding, I think He’s hiding, I think He’s hiiiiiding.’

7)       ‘Can’t Keep a Good Man Down.’ (Faust OST) Een anthem. Voor de tragische held die soms opstaat maar altijd weer valt. Als alles even naar de klote gaat, en het hart aangevuurd moet worden met Don Quichotterie / Hank Moodyïsme. Het koor ‘the voices of the Damned’ dat op Tim Burton-achtige wijze meezwaait met het refrein, prachtig en bijzonder grappig. Als u denkt: is dit niet over de top? Dan kan ik u alvast vertellen: Ja, dat is het. Newman kan iets parodiëren en tegelijkertijd menen. Dat is nu juist het genie. ‘Soon, I know, I’ll be on top again. Running things.’ En door!

8)       ‘Suzanne’ (12 songs). Ry Cooder speelt mee.  Echt. ‘Suzanne’ is fantastisch. Het begint met ‘I saw your name, baby.’ Luisteraar denkt: dit wordt een liefdeslied, het zal ook eens niet, godverkloot. Daarna: ‘In a telephone booth.’ Hela. Een lied over de liefde van een stalker, die toekijkt naar het leven van een ander, de fantasie opzoekend vanuit de schaduw. De melodie is al twisted, en dat bedoel ik uiteraard lovend. ‘I took down your number, looked up your address soon. And I was hoping maybe you could looooove me too.’ Zelfde atmosfeer in ‘Let’s Burn Down the Cornfield’. Ook formidabel.

9)      You And Me Baby (Love story) (Randy Newman). Over de overgave van de liefde, zeer romantisch, en natuurlijk tragisch / grappig. Jij en ik, tot het gaatje, tot BAM, tot het echt niet meer leuk is. ‘We’ll have kids. Or maybe we rent one. Got to be straight. Don’t want a bent one.’ ‘Some nights we’ll go out dancing. If I’m not too tired.’ Met de strijkers erbij. Ik ben gek op die strijkers. Later is het meer Randy en zijn piano geworden. Ik vind die orchestratie, waarin de componist Newman, opgegroeid in een familie van klassieke musici, zijn genialiteit bewijst, iets toevoegen. En het is mijn site, verdomme. Dat gehele debuutalbum, door een criticus destijds ‘a perfect album’ genoemd is tamelijk geniaal.

10)   ‘Marie’(Good Old Boys). De ode van een dronken man zittend op het bed waar zijn vrouw slaapt. Hij fluistert haar toe. ‘You looked like a princess the day we met. With your hair piled up high, I will never forget. I’m drunk now baby, but I got to be.’ Wanneer nuchter zou de man, zo is duidelijk, nooit kunnen zeggen wat hij wil zeggen. Onmacht en bevrijding in het Zuiden, te vinden in rye whisky from a flask on the back seat (‘Dixie Flyer’). Liefde zoals hij hoort te zijn.